چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

هرم جیزه و مونالیزای داوینچی، چه اشتراکاتی با توئیتر و پپسی دارد؟ جواب سریع آن این است که، تمام آن ها براساس نسبت طلایی طراحی شده اند.

نسبت طلایی، یک نسبت ریاضیاتی است. که معمولاً در طبیعت یافت می شود و زمانی که در طراحی استفاده می شود، کامپوزیشنی با ظاهری طبیعی و آلی برای طراحی ایجاد می کند که از لحاظ زیبایی شناسی، چشم نواز است. اما، نسبت طلایی چیست و چگونه می توان از آن در طراحی خود جهت بهبود طراحی استفاده کنید؟

نسبت طلایی چیست ؟

اگر بخواهیم آن را به ساده ترین شکل ممکن توضیح بدهیم، نسبت طلایی (که همچنین با نام های بخش بندی طلایی، نسبت الهی یا حرف یونانی فی Phi می شناسند) زمانی رخ می دهد که یک خط به دو بخش تقسیم شود که بخش بزرگتر آن a توسط دوبخش کوچکتر b تقسیم شده باشد که برابر با جمع a+b تقسیم بر a باشد، که هر دوی آن ها برابر با ۱.۶۱۸ هستند.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

اما اجازه ندهید که ریاضیات شما را با خود درگیر کند. در طراحی، نسبت طلایی باعث بهبود بخشیدن به میزان زیبایی شناسی طراحی می شود و حسی از زیبایی را از طریق هارمونی و تعادل، خلق و درک کند. زمانی که بر روی طرح وارد می شود، نسبت طلایی حسی هنرمندانه را به آن منتقل کند،  یک فاکتور خارق العاده.
این هارمونی و هماهنگی را می توان در نمونه هایی از هزاران سال پیش ببینید: از هرم های جیزه تا پارتنون آتن، اثر خلقت آدم از میشل آنژ بر روی سقف کلیسای سیستین تا تابلوی مونالیزای ون گوگ؛ و از لوگوی پپسی تا لوگوی توئیتر. حتی بدن و صورت ما نیز از این نسبت ریاضیاتی بهره برده است.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک ، The Science Forum

در حقیقت مغز ما، مانند یک مجموعه ی پیچیده است که المان ها و عکس هایی که از نسبت طلایی استفاده می کنند، ترجیح می دهد. این جذب شدن، کاملاً غیرارادی است و حتی تغییرات کوچکی که یک عکس را به یک عکس واقعی با نسبت طلایی نزدیک می کند، تاثیر زیادی بر مغز ما خواهد داشت.

نسبت طلایی را می توان بر اشکال نیز وارد کرد. یک مربع را در نظر گرفته و یک ضلع آن را در ۱.۶۱۸ ضرب کنید و در این صورت شما مستطیلی با نسبت های هارمونی زیر، خواهید داشت:

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

حال، اگر شما یک مربع بر روی مستطیل داشته باشید، این دو نسبت طلایی را برای شما ایجاد خواهند کرد:

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

اگر شما فرمول نسبت طلایی را برای مستطیلی جدید در قسمت راست عکس بالا برپا کنید، شما در نهایت دیاگرامی را با مربع های کوچکتری دریافت خواهید کرد:

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

آیا تمام این مسائل ذهن شما را مشغول کرده است، نگران نباشید و ادامه ی مطلب را بخوانید.

اگر شما از دیاگرام نسبت طلایی ما را که در بالا آمده است، را در نظر بگیرید، و یک منحنی را در هر مربع بکشید، از یک گوشه به یک گوشه ی مقابل آن،  شما اولین منحنی از مارپیچ طلایی (یا توالی فیبوناچی)، که یک سری که الگوی آن این است که هر عدد مجموعی از دو عدد قبل از آن است، را رسم خواهید کرد. اگر از صفر شروع کنید، توالی آن : ۰،۱،۱،۲،۳،۵،۸،۱۳،۲۱،۳۴،۵۵،۸۹،۱۴۴،و مابقی آن می باشد.

با اضافه کردن منحنی به هر مربع، شما با یک دیاگرامی از یک مارپیچ طلایی روبرو خواهید شد:

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

شما این طرح زیبا را در تمام طبیعت خواهید یافت: سرخس، گل ها، صدف های دریایی، حتی طوفان ها، که به همین دلیل است، این نوع طراحی را از لحاظ بصری بیشتر می پسندیم. چون یکی از اصول اولیه طراحی درون طبیعت است.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک، natureandwisdom.wordpress.com

حالا، یک مرحله پیش بروید و دایره ی درون هر مربع را دنبال کنید، خواهید دید که دایره ها از نسبت ۱:۱.۶۱۸ پیروی کرده و سهم متعادلی را بین آن ها، برقرار می کند.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

پس حالا که ما مربع ها، مستطیل ها و دایره ها را دیده ایم که چگونه از نسبت طلایی، استفاده کرده ، این جادوی اعداد را در طراحی خود بکار برید.

در اینجا توضیحات تمام شد.

۵ راه برای بکارگیری نسبت طلایی در طراحی خود

حال که شما از تئوری نهادینه شده در نسبت طلایی آگاهی یافتید، بیایید به این بپردازیم که چگونه می توان از آن استفاده کرد.

شما می توانید نسبت طلایی را در بسیاری از المان های ترکیب بندی در طراحی خود استفاده کنید، از جمله، لایه، فضاسازی، محتوا، عکس ها و فرم ها.

1. لایه، ابعاد را براساس نسبت طلایی ببندید.

نسبت طلایی را به عنوان یک راهنمایی مفید برای اندازه گیری ابعاد لایه های خود استفاده کنید. یکی از ساده ترین راه ها برای بکارگیری نسبت طلایی، تنظیم ابعاد بر پایه ی ۱:۱.۶۱۸ می باشد.

برای مثال،  از یک لایه با پهنای ۹۶۰ پیکسلی عادی استفاد کرده و آن را بر ۱.۶۱۸ تقسیم کنید. که ۵۹۴ بدست خواهد آمد، که میزان ارتفاع لایه هاست.

حال، لایه را به دو ستون با استفاده از نسبت طلایی تقسیم کنید! با استفاده از این دو شکل، در لایه، طراحی شما به دلیل سهم های هارمونیک در نسبت طلایی، بیشتر در ذهن باقی می ماند.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

لایه دو ستون، برای طراحی سایت بسیار مناسب است، و شما می توانید محتوای آن لاین بیشتری را در این فرمت ببینید. National Geographic، مشخصاً از این لایه استفاده کرده است، و آن را برای طراحی تمیز، با خوانش راحت و به خوبی منظم شده ی سایت خود، بکار برده است. این گروه، برای خوانندگان یک وب سایتی را فراهم کرده است که حس نظم، بالانس، و سلسله مراتب را با آن به دیگران منتقل می کند.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک ، National Geographic website

2. فضاسازی، لایه با دیاگرام نسبت طلایی

فضاسازی یکی از مهم ترین المان در هر طراحی می باشد، که به صورت فضای مثبت یا منفی، بکار برده می شود و می تواند باعث موقیت و یا شکست نتیجه آن می شود. اندازه گیری فضای المان ها می تواند در زمان صرف شده را بالا ببرد، برای همین بهتر است که از ابتدا با دیاگرام نسبت طلایی آغاز کرده و اجازه دهید، مستطیل ها شما را راهنمایی کند که هر المان را در کجا قرار دهید. این کار به شما این اطمینان را می دهد که میزان فضاسازی و سهم بندی را صحیح محاسبه کنید و نه اینکه آن ها را بصورت غریزی در طراحی قرار دهید، چون حتی یک خطای کوچک برای رسیدن به نسبت طلایی می تواند میزان تفاوت زیادی را ایجاد کند.

علاوه بر این، اگر شما با المان های مختلفی سروکار دارید، شما می توانید از چندین دیاگرام نسبت طلایی لایه ای در نظم خاصی در طراحی خود برای ایجاد بخش بندی ثابتی، استفاده کنید.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

استودیو طراحی Moodley برای فستیوال هنری Bregenzer Festspiele یک برند را طراحی کرد که حاوی یک لوگو، متن-لوگو و طراحی کالج بود که بر برنامه، پوسترهای تبلیغاتی خارجی و تراکت ها نیز وارد شده بود. پوستر حاوی کالجی از تصویرسازی ها و عکس ها بود که از لوگو آغاز شده و دارای فضای غیرچای فراوانی بود. نسبت طلایی برای اندازه گیری اندازه محلی که هر المان برای طراحی یک کاور بخش بندی شده ی مناسب، لازم می باشد، بکار گرفته شده است.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک، Bregenzer Festspiele by Moody

شرکت طراحی قرار گرفته در سنگاپور، به نام Lemon Graphic یک برند بصری را برای Terkaya Wealth Management طراحی کرده است. در اینجا، سه المان طراحی کارت ویزیت، عقاب کوچک، متن و عقاب بزرگ، همه در بخش های مختلف یک نسبت طلایی قرار گرفته است.

علاوه بر این، یک نسبت طلایی نیز بر عقاب کوچک انجام گرفته است، که در بخش بندی به خوبی قرار گرفته است.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک ، Terkaya by Lemon Graphic

3. محتوا، مارپیچ طلایی را دنبال کنید.

مارپیچ طلایی، می تواند بعنوان راهنمایی برای قرار دادن متن و محتوا، برای شما عمل کند. چشم های ما به صورت طبیعی به سمت مرکز مارپیچ کشیده می شود، که بهتر است جزئیات در آن قرار گرفته شود. پس تمرکز خود را بر طراحی مرکزی مارپیچ قرار داده و المان های بصری را درون مارپیچ جای دهید.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

دوباره به وب سایت National Geographic نگاهی بیاندازید، شما خواهید دید که یک لوگوی دومی و کوچکتری در مرکز مارپیچ قرار گرفته است. این محل، بهترین انتخاب برای دوبله کردن عکس های برند است، چون نگاه مخاطب بصورت طبیعی به سمت آن کشیده می شود. این حرکت غیرآگاهانه بوده است؟ شاید. نسبت طلایی ممکن است باعث این اتفاق شود.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک، National Geographic website

وب سایت زیر که توسط طراحی به نام Tim Roussilhe طراحی شده است، به نظر دارای تراکم فراوانی از محتوا است، اما به دلیل نسبت و مارپیچ طلایی که در طراحی آن بکار رفته است، همه ی المان ها به صورت منظم کنار هم قرار گرفته اند، به خوبی نحوه تمرکز محتوا و متن را در بخش بالا سمت چپ سایت می توان مشاهده کرد. نگاه شما بررسی سایت را در بالا و مرکز با خواندن جمله ی “Bonjour My Name is Tim.” “صبح بخیر من تیم هستم” آغاز کرده و به سمت توضیحاتی که تیم برای خدماتی که ارائه می دهد، بر روی دکمه های منو، برده و به لوگویی که در مرکز بالا سمت چپ قرار گرفته است، متمرکز می کند، قبل از اینکه نگاه به فضای منفی درون طراحی ختم شود، تمام جزئیات و اطلاعاتی که نیاز دارد را دریافت کرده است.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک ، Bonjour My Name is Tim

در بیشتر موارد محتوای طراحی، هرچقدر که مارپیچ بیشتر می شود، متراکم تر می شود، همانطور که می توان آن را در طراحی برند Saastamoisen säätiö مشاهده کرد. اندازه ی هر حرف و فضای بین حروف، هرچقدر که نگاه به سمت مرکز مارپیچ می رود، کاهش می یابد. هرچند حروف در ابتدا قابل خواندن به نظر نمی رسند، اما چون چندین بار تکرار شده اند، بالاخره، توسط چشم ها شناخته می شوند.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک ، Saastamoisen säätiö

گروه طراحی Helms Workshop برندی را برای Fullsteam Brewery طراحی کرده است و از مارپیچ طلایی و نسبت طلایی برای لایه بندی و قرار دهی محتوا در آن استفاده کرده است. المان های متفاوتی از طراحی درون چهارگوش های جداگانه قرار می گیرند، و چشم مسیر آن ها را دنبال می کند تا به کاراکتر اصلی، در تمبر، ABV و محل تولید، برسد. هدف گروه طراحی Helms Workshop برای Fullsteam ، ایجاد برندی روایت گونه برگرفته از طراحی های نیمه خیالی زمان ماشین و مزرعه داری بوده است، مارپیچ طلایی به او کمک کرده است با یک  لیبل به این خواسته رسیده و ما می توانیم که جزئیاتی را مربوط به هردوی سازنده و برند، با دنبال کردن مارپیچ، ببینیم.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک، Fullsteam Brewery توسط Helms Workshop

4. عکس ها، نسبت طلایی ( یا قانون یک سوم )

کامپوزیشن برای هر عکسی از اهمیت بالایی برخوردار است، چه بخواهد اطلاعات مهمی را منتقل کند، یا چه بخواهد یک عکس زیبا و دلنشین را خلق کند. نسبت طلایی می تواند برا خلق کامپوزیشنی که چشم ها را به سمت المان های مهم عکس می کشاند، کمک کند. استفاده از نسبت طلایی، به شما این اجازه را می دهد که عکس را به سه بخش نامساوی تقسیم کرده، سپس از تقاطع ها و خطوط برای ایجاد ترکیب بندی در عکس خود استفاده کنید.

نسبت مد نظر، ۱:۰.۶۱۸:۱ می باشد، که پهنای اولی و سومین ستون، ۱ خواهد بود، و پهنای ستون مرکزی عمودی ۰.۶۱۸ خواهد بود. به همین ترتیب، با ردیف های افقی، ارتفاع اولی و آخری ۱، و پهنای ردیف مرکزی ۰.۶۱۸ می باشد. حال از این خطوط و تقاطع ها برای جذب کردن نگاه مخاطب و متمرکز کردن توجه او استفاده می شود. این روش، همچنین می تواند تنش، علاقه و انرژی را به ترکیب بندی عکس بیافزاید.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

یکی دیگر از راه های استفاده از عکس های بریده شده، توسط نسبت طلایی، استفاده از قانون یک سوم می باشد. هرچند این روش مانند روش نسبت طلایی، دقیق نیست، اما می تواند یک نمونه نزدیک به آن باشد. برای قانون یک سوم، تمام خطوط عمودی و افقی را به صورت ۱:۱:۱ تنظیم کنید، تا بدین ترتیب تمام فضاها برابر و مساوی باشند. المان های مهم عکس را حول مرکز مستطیل در چهارمین گوشه آن، با هم، هم تراز کنید.

کاور مجله ی Complex ، که Solange Knowles را بر روی آن کار کرده است، از نسبت طلایی برای اندازه گیری بخش های فضای مثبت و منفی آن استفاده کرده است. بالای بینی Solange و تقریباً بر روی پیشانی او، به خط افقی بالایی می رسد، درحالیکه بین و چشم ها بر روی خطوط عمودی دوم در کنار مرکز مستطیل قرار گرفته اند.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک، Complex Magazine

Jason Mildren برای کاور مجله Pilot ، طراحی زیر را نقش زده است و از قانون یک سوم در ان استفاده کرده است. یک المان جالب در گوشه ی مستطیل مرکزی قرار دارد، درحالیکه مرکز، در بیشتر بخش ها خالی است. نگاه مدل دقیقا به سمت مرکز گرایش دارد و که با نگاه مخاطب گره می خورد.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک، Pilot Magazine توسط Jason Mildren

کاور مجله ی Feld نیز از قانون نسبت طلایی برای قرار دادن چشم های مدل در مرکز جلد، استفاده کرده است. این روش بسیار تاثیرگذار بوده است، چون خود او در مرکز قرار ندارد و کنار صورت او تقریبا با خطوط عمودی سمت چپ همتراز شده است.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک ، Feld Magazine

و در کل، لایه ی مجله، از نسبت طلایی و مارپیچ طلایی بهره برده است. محتوا درون مارپیچ متمرکز شده است، و هرچه به سمت مرکز مارپیچ می رود، جزئیات بیشتری را ارائه می دهد.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک ، Feld Magazine

5. فرم ها و حالت ها، دوایر طلایی
   

درست مانند نسبت طلایی که برای خلق مربع ها و مستطیل هایی که در یک نسبت متعادل به همدیگر هستند، می توان برای ایجاد دایره ها نیز از ان استفاده کرد. یک دایره ی کامل، در هر مربع دیاگرام باید از نسبت ۱:۱.۶۱۸ با دایره ای در مربع مجاور، پیروی کند.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

استفاده از دوایر طلایی، نه تنها هارمونی و تعادل را برای شما به ارمغان می آورد، بلکه ثبات در شکل و فرم را نیز به طرح می دهد. نگاهی به لوگوی پپسی و توئیتر بیاندازیم:

لوگوی پپسی بر پایه ی دو دایره ی مماس است که از نسبت طلایی پیروی می کند. در حالی که دایر کوچکتر در نمونه ی نهایی قابل مشاهده نیست، با این حال بخشی از برش سفید در مرکز لوگو را پوشش می دهد.

چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی گرافیک

لوگوی توییتر، از هندسه ها استفاده کرده و بر پایه ی قوانین دوایر کامل می باشد. هر چند زمانی که ان را با نسبت طلایی هم تراز می کنیم، مقداری تفاوت بین آن وجود دارد، اما در بیشتر قسمت های لوگو، از دوایر طلایی برای ایجاد نظم، هارمونی و تعادل استفاده شده است.

نوبت شماست

شما می توانید، المان های مختلفی را براساس نسبت طلایی، متفاوت طراحی کنید. این ترفند شاید دیده نشود، ولی تاثیر آن برای تبدیل کردن یک طراحی خوب به یک طراحی عالی، مخصوصا در نگاه مخاطب، بسیار مشهود است.